ذخیرهسازی خون بندناف طی سالهای اخیر در میان خانوادهها بهعنوان یک فرصت ارزشمند برای حفظ سلامت آینده فرزندان جایگاه ویژهای پیدا کرده است. بهویژه در قزوین و با فعالیت تخصصی بانک خون بندناف جهاددانشگاهی استان قزوین، این موضوع بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است؛ چراکه این مراکز با فراهمسازی امکانات علمی و آزمایشگاهی پیشرفته، امکان نگهداری سلولهای بنیادی باکیفیت را برای سالهای طولانی فراهم میکنند.
فاطمه دولتخواه، مدیر بانک خون بندناف جهاددانشگاهی استان قزوین، معتقد است که ذخیرهسازی خون بندناف یکی از مهمترین سرمایهگذاریهای سلامت برای آینده کودکان محسوب میشود و باید خانوادهها پیش از زایمان با اهمیت این موضوع آشنا شوند.
چرا خون بندناف مهم است؟
خون موجود در بندناف یکی از غنیترین منابع سلولهای بنیادی خونساز است؛ سلولهایی که توانایی تبدیل به سلولهای سالم خونی را دارند و امروزه در درمان بیماریهای مهمی مانند:
-
تالاسمی
-
سرطانهای خون
-
نقصهای سیستم ایمنی
-
برخی اختلالات ژنتیکی
بهکار میروند.
هر سال نیز کاربرد درمانی سلولهای بنیادی در تحقیقات جدید گسترش مییابد و امیدهای تازهای برای درمان بیماریهای دیگری مانند فلج مغزی، دیابت نوع یک و بیماریهای قلبی ایجاد میکند.
ازاینرو ذخیرهسازی خون بندناف قزوین میتواند در آینده نقش مهمی در سلامت کودک یا حتی سایر اعضای خانواده داشته باشد.
مرحله اول: ثبتنام و مشاوره پیش از زایمان
اولین گام برای مشارکت در این طرح، تماس با واحد مشاوره بانک خون بندناف جهاددانشگاهی است. خانوادهها در این مرحله:
-
با مزایا و محدودیتها آشنا میشوند
-
شرایط پزشکی مادر بررسی میشود
-
روند جمعآوری و نگهداری توضیح داده میشود
پس از ثبتنام، یک کیت تخصصی جمعآوری در اختیار خانواده قرار میگیرد که باید هنگام مراجعه به بیمارستان همراه آنها باشد.
جمعآوری خون بندناف؛ سریع، دقیق و بدون درد
یکی از مهمترین مزیتهای این فرآیند، بیخطر بودن کامل آن است. فرآیند به این صورت انجام میشود:
-
بلافاصله بعد از تولد نوزاد و قطع بندناف
-
بدون درد و بدون هرگونه تداخلی در زایمان
-
خون باقیمانده در بندناف و جفت در کیسههای استریل جمعآوری میشود
در قزوین، این کار توسط کارشناسان آموزشدیده جهاددانشگاهی انجام میشود تا کیفیت کار کاملاً استاندارد باشد.
انتقال نمونه؛ زمان حیاتی است
پس از جمعآوری، نمونه باید در کوتاهترین زمان به مرکز پردازش ارسال شود.
در بانک خون بندناف قزوین، سیستم حمل نمونهها:
-
کنترل دمای استاندارد
-
زمانبندی دقیق
-
نظارت مستمر در طول مسیر
را شامل میشود تا کوچکترین آسیبی به کیفیت سلولها وارد نشود.
آزمایش، پردازش و جداسازی سلولهای بنیادی
نمونه پس از رسیدن به آزمایشگاههای بنیاد رویان تحت بررسیهای تخصصی قرار میگیرد:
-
ارزیابی سلامت و کیفیت خون
-
بررسی کمیت سلولهای بنیادی CD34+
-
کنترل بیماریهای ویروسی و عفونی
اگر کیفیت نمونه مطلوب باشد، فرآیند جداسازی سلولهای تکهستهای انجام شده و سپس برای مرحله انجماد آماده میشود. در صورت عدم تأیید کیفیت، نمونه فسخ و نتیجه به خانواده اعلام میگردد.
انجماد کنترلشده؛ نگهداری در دمای منفی ۱۹۶ درجه
سلولهای بنیادی برای نگهداری طولانیمدت در مخازن نیتروژن مایع قرار میگیرند.
-
دما مرحلهبهمرحله کاهش مییابد
-
سلولها آسیب نمیبینند
-
محیط نگهداری مجهز به سیستم هشدار خودکار است
این روش بهترین راه برای حفظ سلولها در مدتزمان طولانی و بدون افت کیفیت است.
کاربردهای فعلی و آیندهنگرانه ذخیرهسازی خون بندناف
سلولهای بنیادی ذخیرهشده در بانک خون بندناف قزوین میتوانند در درمان بیماریهای متعددی بهکار روند.
علاوه بر کاربردهای فعلی، پژوهشها نشان میدهد این سلولها در آینده ممکن است در درمان:
-
بیماریهای عصبی
-
صدمات نخاعی
-
بیماریهای قلبی
-
برخی بیماریهای خودایمنی
نیز نقش مهمی ایفا کنند.
آگاهیرسانی، مهمترین مسئولیت جهاددانشگاهی قزوین
یکی از مهمترین مأموریتهای جهاددانشگاهی، اطلاعرسانی صحیح به خانوادهها است. بسیاری از والدین تصور میکنند این فرآیند پیچیده یا پرهزینه است، درحالیکه نسبت به مزایای بلندمدت آن، هزینه بسیار ناچیزی دارد.
در سالهای اخیر استقبال خانوادههای قزوینی از ذخیرهسازی خون بندناف افزایش یافته و آگاهی درباره اهمیت این سرمایهگذاری سلامت بیشتر شده است.
سخن پایانی
به گفته مدیر بانک خون بندناف جهاددانشگاهی قزوین، ذخیرهسازی خون بندناف یک سرمایهگذاری مطمئن برای آینده سلامت فرزند و خانواده است.
اگر در آستانه تولد فرزند هستید، توصیه میشود حداقل یک جلسه مشاوره داشته باشید تا با دید باز تصمیمگیری کنید.