آلزایمر چیست ؟
آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. آلزایمر سبب مرگ سلول های عصبی و از بین رفتن بافت ها در سرتاسر مغز می شود. با شدت یافتن بیماری، بافت مغز کوچک شده و نواحی حاوی مایع مغزی-نخاعی بزرگتر می شوند. آسیب های ناشی از آلزایمر، حافظه، گفتار و ادراک فرد مبتلا را مختل می کند . لبته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است. اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند.
یک هشتم از افراد دارای 65 سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد. اما قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می دهد.
آلزایمر چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایش ساده ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد، بنابراین نورولوژیست به گفته های شما در مورد تغییرات ایجادشده در فرد مورد نظر اتکا خواهند کرد.
علائم زودرس آلزایمر کدامند؟
- از دست دادن حافظه
- فراموشکار شدن (فراموش کردن تاریخ ها و رویدادهای مهم)
- سوالات تکراری و نیاز به یادآوری متعدد
- دشواری در برنامه ریزی و حل مسئله
- دشواری در انجام فعالیت های آشنا
- مشکلات بینایی(تشخیص فواصل و رنگ ها در هنگام رانندگی )
- از دست دادن حساب تاریخ ها و اشتباه در درک گذر زمان
- دشواری در یافتن کلمات مناسب
- قرار دادن اشیا در مکان های اشتباه
- عدم حضور در محل کار یا مناسبت های اجتماعی
- نوسانات شدید خلق و خو و شخصیت
راه‌های پیشگیری از آلزایمر در سالمندان و جوانان
خوشبختانه به کمک مطالعات صورت‌گرفته، محققان به راهکارهایی برای جلوگیری از آلزایمر سالمندان دست پیدا کرده‌اند. در ادامه به جزئیات بیشتری از این مساله اشاره خواهیم کرد.
۱. پیشگیری از آلزایمر با رژیم غذایی سالم
واقعا برای پیشگیری از آلزایمر چه بخوریم؟ برخی شواهد نشان می‌دهند که می‌توان از رژیم غذایی مدیترانه‌ای به‌عنوان رژیم غذایی پیشگیری از آلزایمر یاد کرد. چراکه پیشگیری از آلزایمر با این خوردنی‌ها امکان‌پذیر است:
- غلات کامل
- میوه‌ها و سبزیجات به‌خصوص انواع توت
- ماهی و صدف
- آجیل
- انواع ادویه به‌خصوص زردچوبه
- روغن زیتون و سایر چربی‌های سالم مانند روغن کنجد و کانولا
این مواد غذایی حاوی فیبر و آنتی‌اکسیدن فراوانی هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند با رادیکال‌های آزاد عامل استرس اکسیداتیو سلول‌های مغز مبارزه کنند و مانع از تحلیل و زوال عقل شوند. پیشگیری از آلزایمر با تغذیه را دست کم نگیرید!
۲. کاهش مصرف هموسیستئین برای پیشگیری از آزایمر
هموسیستئین یک نوع اسیدآمینه است. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که سطوح بالاتر از حد متوسط آن در خون، یک عامل خطر برای ابتلا به بیماری‌های زیر است:
- آلزایمر
- زوال عقل عروقی
- اختلال شناختی
مشخص شده است که مصرف غذاهای سرشار از فولات (اسید فولیک) و ویتامین‌های B (مانند B-6 و B-12) سطح هموسیستئین را کاهش می‌دهد.
برخی از منابع غذایی خوب فولات عبارتند از:
- کاهو
- اسفناج
- مارچوبه
- کلم بروکلی
- جعفری
- گل کلم
- چغندر
- عدس
منابع غذایی سرشار از ویتامین‌های B-6 و B-12 نیز عبارتند
- ماهی
- گوشت قرمز
- سیب‌زمینی
- هر نوع میوه غیر از مرکبات
- غلات غنی‌شده
- طیور
- تخم مرغ
پس برای پیشگیری از آلزایمر ارثی لازم است که بیشتر به‌سراغ مصرف این مواد غذایی بروید.
۳. انجام تمرین‌های جلوگیری از آلزایمر
داشتن یک مغز فعال ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. تمرینات ذهنی که به فعال نگهداشتن مغز کمک می‌کنند عبارتند از:
- گوش‌دادن به رادیو
- خواندن روزنامه و حل جدول برای جلوگیری از آلزایمر
- چینش پازل یا حل بازی سودوکو
- یادگیری یک زبان جدید
- طبیعت‌گردی و بازدید از موزه‌ها
به نظر می‌رسد که انجام این کارها به ایجاد نورون‌ها و مسیرهای عصبی جدید کمک می‌کند. در نتیجه در جلوگیری از آلزایمر و تقویت حافظه موثر است.
۴. پیشگیری از آزایمر با افزایش مشارکت اجتماعی
تحقیقات نشان می‌دهند، سالمندانی‌که بیشتر وقت خود را در محیط خانه می‌گذرانند در مقایسه با کسانی‌که بیشتر سفر می‌کنند، تقریبا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به آلزایمر هستند. در واقع مشارکت اجتماعی علاوه‌بر بهبود سلامت ذهنی، جسمی و عاطفی روی تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر نیز موثر است.
پیشگیری از آلزایمر با ورزشی هوازی
۵. پیشگیری از آلزایمر با ورزشی هوازی
وقتی افراد مسن به ورزش هوازی می‌پردازند، علائم روانی و رفتاری آن‌ها بهبود می‌یابد. طبق گفته کلینیک مایو، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند ۳۰ دقیقه ورزش در روز مانند پیاده‌روی یا پیلاتس برای پیشگیری از آلزایمر در سالمندی بسیار مهم است.
یک مطالعه هشت‌ساله ارتباط بین عملکرد ذهنی و فعالیت بدنی را در ۶۰۰۰ زن ۶۵ سال به بالا مورد بررسی قرار داد. نتایج آن نشان داد که زنان فعال‌تر نسبت به زنان کم‌تحرک کمتر در معرض خطر کاهش قدرت و عملکرد ذهنی بودند. بنابراین، پیشگیری از آلزایمر با ورزش واقعا امکان‌پذیر است.
تجربه نشان داده است که انجام تکنیک‌های تمدد اعصاب و ذهن‌آگاهی مانند یوگا و تایچی روی پیشگیری از آلزایمر موثر است، چراکه باعث کاهش استرس می‌شوند.
۶. ترک سیگار و مصرف الکل
سیگار کشیدن و مصرف الکل ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهند. پس اگر هنوز سیگار می‌کشید، اکنون زمان ترک آن است. با پزشک خود در مورد روش‌های ترک سیگار یا الکل صحبت کنید تا بتوانید در مسیر پیشگیری از آلزایمر در جوانی قدم بردارید.
۷. مصرف داروهای پیشگیری از آلزایمر
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری آلزایمر را دارید و می‌دانید که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستید، بهتر است به‌محض مواجهه با علائمی مانند کاهش قدرت حافظه، مشکل در برنامه‌ریزی و حل مسئله، مشکل در انجام وظایف معمول، مشکل در تعیین دقیق زمان یا مکان و غیره به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. وی می‌تواند با تجویز داروهایی به پیشگیری از پیشرفت آلزایمر کمک کند.
داروهای موجود می‌توانند روی کاهش سرعت پیشروی زوال عقل اثر بگذارند. البته امروزه مکمل‌های دارویی برای تقویت حافظه پیشگیری از آلزایمر به بازار عرضه شده‌اند. بهتر است پیش از مصرف هر نوع قرص پیشگیری از آلزایمر با پزشک مشورت کنید.
۸. داروهای طب سنتی پیشگیری از آلزایمر
تجربه نشان داده است که پیشگیری از الزایمر در طب سنتی غیرممکن نیست. برخی از راه‌های پیشگیری از آلزایمر در طب سنتی عبارتند از:
- طب‌سوزنی
- ماساژدرمانی
- آروماتراپی یا عطردرمانی
- مصرف داروهای گیاهی مانند جینسنگ، بادرنجبویه، باکوپا و وینپوستین
خوشبختانه امروزه داروهای گیاهی ذکرشده در قالب قرص گیاهی پیشگیری از آلزایمر به بازار عرضه شده‌اند. در مورد مصرف آن‌ها با متخصص طب سنتی مشورت کنید.