سیفلیس چیست و روش درمان آن چگونه است؟

سیفلیس یک بیماری عفونی مقاربتی (STI) است که توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می‌شود. این باکتری زمانی که به پوست یا غشای مخاطی زخم شده، معمولاً اندام تناسلی، نفوذ می‌کند، باعث عفونت می‌شود. سفلیس اغلب از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود.

سفلیس یک عفونت مقاربتی است که توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار واگیردار است و با تماس پوستی طی رابطه جنسی انتقال می‌یابد. علائم آن نیز شامل زخم‌های بدون درد و متورم در اطراف لب و دهان و دستگاه تناسلی، بثورات پوستی، تب و خستگی هستند. اگر سیفلیس درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی‌تری مانند آسیب به مغز، قلب و سایر اندام‌ها را به دنبال داشته باشد.

سیفیلیس به انگلیسی Syphilis یکی از انواع بیماری های مقاربتی است. عامل سفلیس باکتری ترپونما پالیدوم است. این بیماری در مراحل اولیه قابل درمان است. اما اگر درمان انجام نشود با ناتوانی جنسی، مشکلات عصبی (سیستم اعصاب) و حتی مرگ همراه خواهد بود. این بیماری به شدت مسری و واگیردار است و بیشتر از طریق روابط جنسی منتقل می‌شود.

از چه راه هایی ممکن است به سفلیس مبتلا شویم؟ (راه انتقال بیماری سفلیس چیست؟)

سیفلیس از طریق ارتباط نزدیک (پوست به پوست) منتقل می‌شود. شما ممکن است طی روابط جنسی دهانی، مقعدی و واژنیِ حفاظت‌نشده با فردی که در دو مرحله ابتدایی بیماری قرار دارد، به مرض سفلیس مبتلا شوید. وقتی زخم یا جوش‌ها به وجود بیایند، به شدت واگیردار می‌شود.

مادران باردار نیز می‌توانند این بیماری را در حین بارداری یا هنگام تولد به نوزاد خود منتقل کنند. اگر چه خونی که در انتقال خون استفاده می‌شود معمولا از نظر وجود بیماری بررسی می‌شود، اما امکان انتقال آن همچنان از طریق خون آلوده وجود دارد.

 

علائم سفلیس چست؟ (علائم بیماری سفلیس در مردان و زنان)

شما ممکن است مبتلا به سفلیس شوید ولی تا سال‌ها متوجه علائم آن نباشید زیرا نشانه‌های بیماری سیفیلیس بسیار گسترده و متفاوت هستند. مهم‌ترین علایم بیماری سیفلیس عبارتند از:

زخم‌های کوچک در قسمت‌های مختلف بدن

گلودرد، تب و درد عضلانی

زگیل یا تبخال در کنار لب و دهان، مقعد و دستگاه تناسلی

ریزش موی سکه‌ای

تورم غدد لنفاوی

کاهش وزن ناگهانی

خستگی و کوفتگی بدن

 علائم سفلیس در نوزاد تازه متولد شده چیست؟ (سیفلیس نوزادی)

نشانه‌های این بیماری شامل موارد زیر است:

بینی فرورفته که در آن پل بینی ایجاد نشده است.

تب و لرز

وجود جوش در اندام جنسی، مقعد یا دهان

تاول‌های کوچک روی دست که به جوش‌های مسی رنگ تبدیل می‌شود و ناهموار یا صاف است.

آبکی بودن مایع بینی

درد استخوان

از دست دادن بینایی و شنوایی

تورم مفاصل

زخم بودن پوست در اطراف اندام تناسلی، مقعد یا دهان

لکه‌های خاکستری اطراف بخش خارجی واژن یا مقعد.

علل شایع سفلیس چیست؟

عامل بیماری سفلیس یک باکتری به نام ترپونما پالیدوم بوده و رایج‌ترین راه انتقال آن نیز، ارتباط پوستی با زخم‌های یک فرد آلوده در رابطه جنسی است. این باکتری از طریق بریدگی‌های کوچک یا خراش پوستی غشای مخاطی وارد بدن شما می‌شود. مریضی سیفلیس در مراحل اولیه و ثانویه و گاهاً در مرحله نهفته واگیردار است.

۱. انتقال سفلیس از راه لب امکان پذیر است؟

سفلیس به میزان خیلی کم می‌تواند از راه تماس حفاظت نشده از نزدیک با زخم فعال (به عنوان مثال در هنگام بوسیدن) نیز منتقل شود.

۲. انتقال سفلیس از طریق توالت، وان و لباس و ظروف مشترک امکان پذیر است؟

باید توجه داشت که بیماری از طریق استفاده مشترک از توالت، وان، لباس یا ظروف یا دستگیره‌های در و استخر منتقل نمی‌شود.

۳. سفلیس و سفیدی زبان و دهان

در بعضی از بیماران، مهم‌ترین علت سفیدی روی زبان (در کنار علائمی مانند گلودرد)، ابتلا به بیماری سفلیس است. سیفلیس می‌تواند علائم متعددی از جمله تظاهرات دهانی مانند زبان و دهان سفید را ایجاد کند. در مرحله ثانویه نیز با بثورات و زائده‌هایی در دهان، گلو و روی زبان همراه خواهد بود.

۴. رابطه‌ی میان سفلیس و ایدز چیست؟

اگر شما تست سفلیس با نتیجه مثبت داشتید، باید آزمایش ایدز نیز بدهید. از عوارض جانبی ابتلا به بیماری‌های مقاربتی از جمله سفلیس افزایش احتمال مبتلا شدن به بیماری ایدز است. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که زخم حاصل از سیفلیس ورود دیگر عوامل بیماری‌زا از جمله ایدز به بدن را بسیار آسان می‌کنند.

 

چگونه بفهمیم سفلیس داریم؟ (روش تشخیص سیفلیس)

با یک آزمایش خون می‌توان به‌طور قطعی مشخص کرد که به این بیماری مبتلا هستید یا خیر. گاهی نیز متخصصان با تست‌های دیگری تعیین می‌کنند که بیماری تا چه بخش‌هایی از بدن گسترش پیدا کرده است. به عنوان مثال ممکن است پزشک بخواهد از مایع مغزی نخاعی شما تست برداردتا بداند آیا بیماری به سیستم عصبی شما راه پیدا کرده یا نه.

 

آزمایش سیفلیس برای ازدواج لازم است؟

یکی از مواردی که در آزمایش خون قبل ازدواج لحاظ می‌شود، در کنار آزمایش ادرار برای تست اعتیاد، تست تالاسمی و بیماری‌های مقاربتی مانند سفلیس است. آزمایش سفلیس نیازی به ناشتایی ندارد.

روش های درمان بیماری سفلیس کدامند؟

معمولا این بیماری با یک دوره کوتاه مصرف آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. درمان به موقع سیفلیس بسیار مهم است زیرا به خودی خود بهبود نمی‌یابد و مشکلات زیادی را به دنبال خواهد داشت.

پزشکان روش درمان را با توجه به مدت زمان ابتلا به بیماری تعیین می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شود:

اگر کمتر از ۲ سال بیماری وجود داشته باشد: برای درمان یکبار تزریق پنی سیلین کافی است. در صورت حساسیت به پنی سیلین دوره ۱۰ تا ۱۴ روزه دارو و آنتی بیوتیک برای سیفلیس تجویز می‌شود.

اگر بیشتر از ۲ سال از شروع بیماری گذشته باشد: معمولا با تزریق ۳ دوز پنی سیلین به صورت هفتگی (هر هفته یک دوز) یا ۲۸ روز مصرف قرص‌های آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. یکی از مهم‌ترین آنتی‌بیوتیک‌هایی که سفلیس را درمان می‌کند، قرص اریترومایسین است.

موارد حاد تر و شدیدتر بیماری سفلیس نیز با تزریق روزانه پنی سیلین به مدت ۲ هفته یا ۲۸ روز مصرف قرص درمان می‌شود.

انواع سیفلیس چیست؟

سیفلیس معمولاً بر اساس پیشرفت عفونت به ۴ دسته کلی تقسیم می‌شود. این موارد شامل سفلیس اولیه، ثانویه، نهفته و مرحله سوم هستند. علائم آن‌ها نیز از جوش و زخم‌های بدون درد به نام شانکر در محل عفونت (ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان) شروع شده و به تدریج به آسیب جدی به قلب، مغز و استخوان می‌رسد.

توجه به این نکته مهم است که این مراحل نشان‌دهنده پیشرفت کلی بیماری هستند، اما سیر پیشرفت سیفلیس می‌تواند بین افراد مختلف، متفاوت باشد. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع برای جلوگیری از پیشرفت عوارض بسیار مهم است.

۱. سفلیس اولیه

فاز اولیه بیماری حدود ۳ تا ۴ هفته بعد از تماس فرد با باکتری اتفاق می‌افتد. این مرحله با زخم کوچک و گرد که شانکر (یا خوره) نامیده می‌شود آغاز می‌گردد. شانکر دردی ایجاد نمی‌کند ولی به شدت عفونت‌زا است. این زخم می‌تواند در هر بخشی از بدن که باکتری از طریق آن وارد شده از جمله دهان، اندام تناسلی یا مقعد مشاهده شود و نیاز به بررسی دقیق متخصص عفونی دارد.

به طور میانگین زخم سفلیس حدودا هفته سوم ابتلا ظاهر می‌شود( زمان ایجاد آن می‌تواند بین ۱۰ تا ۹۰ روز متغیر باشد). زخم‌ها بین ۲ تا ۶ هفته باقی می‌مانند.

۲. سفلیس ثانویه

فاز دوم بیماری شامل علائم زیراست:

زخم‌های زگیل مانند دهانی، مقعدی و تناسلی

جوش‌های بدون خارش زبر و قرمز یا قرمز قهوه‌ای که از بالاتنه شروع شده و به کل بدن گسترش می‌یابند

درد عضلانی

تب و گلو درد

غدد لنفاوی ورم کرده

ریزش موی تکه تکه‌ای

سردرد

کاهش وزن بی علت

این علائم ممکن است بعد از چند هفته از ظهور اولیه از بین بروند و در طولانی مدت چندین بار بازگردند. بدون درمان مناسب، سفلیس ثانویه می‌تواند به حالت نهفته یا سوم نیز پیشرفت کند.

۳. سفلیس نهفته

فاز سوم این بیماری، فاز نهفته یا پنهان است. در این مرحله، علائم مراحل اولیه و ثانویه از بین رفته و با وجود باکتری در بدن، علائم قابل توجهی وجود ندارد. بیماران قبل از ورود به فاز سوم، ممکن است سال‌ها در مراحل قبلی بمانند.

۴. سفلیس مرحله سوم یا دیررس

مرحله سوم می تواند ۱۰ تا ۳۰ سال پس از آغاز عفونت و مرحله نهفته رخ دهد. این بیماری در این مرحله باعث آسیب در اندام‌های زیر خواهد شد:

قلب

عروق خونی

کبد

استخوان

مفاصل

همچنین تورم بافت نرم که در تمام بدن می‌تواند اتفاق بیوفتد که به آنها اصطلاحاً گوم (Gumma) گفته می‌شود. آسیب به اندام‌ها در مرحله سوم می‌تواند منجر به مرگ بشود. بنابراین درمان سفلیس تا قبل از وارد شدن به این فاز امری حیاتی است.

۵. سفلیس عصبی و سفلیس ارثی چیست؟

در تقسیم بندی دیگری، دو حالت دیگر از بیماری نیز در نظر می‌گیرند:

انواع سیفلیس	علائم آنها
سفلیس عصبی	حالتی از بیماری است که باکتری ترپونما پالیدوم به سیستم عصبی می‌رود. معمولا مربوط به فاز نهفته یا فاز سوم بیماری است و با علائمی مانند زوال عقل یا تغییر وضعیت روانی، راه رفتن غیرطبیعی و مشکلات تمرکز همراه است.
سفلیس ارثی (مادرزادی)	باکتری ترپونما پالیدوم می‌تواند از مادر آلوده، از طریق جفت به جنین یا حین تولد به نوزاد منتقل شود. تحقیقات نشان می‌دهند که این نوع از بیماری اگر درمان نشود، در ۷۰ درصد موارد عوارض خطرناکی مانند مرگ زودرس جنین، زایمان زودرس، کمبود وزن نوزاد هنگام تولد و آلودگی‌های عفونی نوزاد را به دنبال خواهد داشت.

 

عوارض بیماری سیفیلیس چیست؟

عوارض و علائم سفلیس بسته نوع و مرحله آن متفاوت است. مثلا سفلیس عصبی علاوه بر موارد گفته شده می‌تواند منجر به سکته مغزی، مننژیت، کاهش حس درد، ناتوانی جنسی در مردان، بی‌اختیاری ادرار و خارش و سوزش دستگاه تناسلی شود.

نحوه پیشگیری از سیفلیس چگونه است؟

تنها راه قطعی جلوگیری از ابتلای به بیماری سفلیس دوری از هر نوع رابطه جنسی محافظت نشده است. رعایت موارد زیر به جلوگیری از ابتلا بیماری سفلیس کمک می‌کند:

بودن در رابطه طولانی مدت با یک فرد (سیستم تک همسری) که هر دو تست داده و نتیجه آن منفی بوده است.

استفاده از کاندوم و دیگر راه‌های حفاظتی به شکل صحیح که از تماس مستقیم با سطح زخم‌ها جلوگیری می‌کنند.

به طور منظم برای سفلیس یا دیگر بیماری‌های مقاربتی تست و آزمایش داده شود.

عدم استفاده از سوزن، سرنگ یا لوازم تزریقات مشترک با فردی دیگر.

انجام تست سفلیس در حین بارداری (انجام این تست به مادران باردار توصیه می‌شود).

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سفلیس یک عفونت مقاربتی است که در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض شدیدی از جمله زخم‌های اولیه تا مسائل عصبی، مشکلات قلبی عروقی و آسیب به اندام‌های حیاتی را به دنبال داشته باشد.

برای جلوگیری از عوارض، آزمایش و دریافت درمان به موقع و مشاوره مناسب از دکتر بیماری عفونی، پزشک عمومی، دکتر متخصص داخلی و بهترین دکتر متخصص زنان بسیار مهم است.